Współrzędne GPS są tworzone przez dwa komponenty
szerokość i długość geograficzną. Pozycję północ-południe określa szerokość geograficzna, podczas gdy długość geograficzna przedstawia informacje o pozycji wschód-zachód.
Szerokość geograficzna punktu to miara kąta utworzonego przez płaszczyznę równikową względem linii łączącej dany punkt z środkiem Ziemi.
Określa się ją w zakresie od -90 ° do 90 °. Wartości ujemne odnoszą się do lokalizacji na półkuli południowej, a szerokość geograficzna równa 0 ° określa równik.
Zasada jest taka sama, jak w przypadku szerokości geograficznej z tą różnicą, że nie ma naturalnego odniesienia w postaci równika. Jako punkt odniesienia dla długości geograficznej arbitralnie ustalono południk Greenwich (przechodzi on przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich na przedmieściach Londynu). Długość geograficzną danego punktu określa pomiar kąta dwuściennego utworzonego pomiędzy półpłaszczyzną południka Greenwich, a półpłaszczyzną południka, przez który przechodzi dany punkt.
Uważni czytelnicy mogli już zauważyć, że aby zlokalizować określony punkt, potrzebny jest jeszcze trzeci element, jakim jest wysokość. W najbardziej typowych przypadkach lokalizację na powierzchni Ziemi umożliwiają współrzędne GPS, przez co trzeci parametr staje się mniej ważny. Niemniej jednak, podczas określania kompletnej i dokładnej lokalizacji GPS odgrywa on tak samo istotną rolę, jak długość i szerokość geograficzna.
Jak można zauważyć, powyższe definicje obejmują kilka parametrów, które muszą być stałe lub zidentyfikowane, aby można było je wykorzystać w przyszłości:
- płaszczyzna równika i wybór modelu kształtu Ziemi,
- zestaw punktów referencyjnych,
- położenie środka Ziemi,
- oś Ziemi,
- południk odniesienia.
5 powyższych elementów stanowi podstawę różnych układów współrzędnych wykorzystywanych na przestrzeni wieków. Obecnie najczęściej stosowanym systemem odniesienia jest WGS 84 (wykorzystywany zwłaszcza w przypadku współrzędnych GPS).
Dwie podstawowe jednostki miary to współrzędne w systemie dziesiętnym i sześćdziesiątkowym.
Szerokość i długość geograficzna to liczby dziesiętne z następującymi właściwościami:
- szerokość geograficzna pomiędzy 0° and 90°: półkula północna,
- szerokość geograficzna pomiędzy 0° and -90°: półkula południowa,
- długość geograficzna pomiędzy 0° and 180°: na wschód od południka Greenwich,
- długość geograficzna pomiędzy 0° and -180°: na zachód od południka Greenwich.
Współrzędne w zapisie sześćdziesiątkowym składają się z trzech elementów: stopni, minut i sekund. Każdy z komponentów jest najczęściej całościowy, jednak sekundy mogą być przedstawiane jako liczba dziesiętna w razie potrzeby lepszego doprecyzowania.
Jeden stopień to sześćdziesiąt minut kątowych, a jedna minut kątowa składa się z 60 sekund kątowych.
W przeciwieństwie do współrzędnych w zapisie dziesiętnym, współrzędne w zapisie sześćdziesiątkowym nie mogą być ujemne. W ich przypadku do długości geograficznej dodawana jest litera W lub E, która określa pozycję wschód-zachód względem południka Greenwich, oraz litera N lub S do szerokości geograficznej, która wyznacza półkulę (północną lub południową).
| Współrzędne w systemie dziesiętnym | Współrzędne w systemie dziesiątkowym | ||
|---|---|---|---|
| Szerokość geograficzna | Długość geograficzna | Szerokość geograficzna | Długość geograficzna |
| 0° to 90° | 0° to 180° | N | E |
| 0° to 90° | 0° to -180° | N | W |
| 0° to -90° | 0° to 180° | S | E |
| 0° to -90° | 0° to -180° | S | W |
Gdy na podstronie z funkcją konwersji wprowadzisz współrzędne w jednym formacie (w lewej kolumnie), automatycznie zostaną one zmienione w inny. Również podczas wizualizacji adresu na mapie, albo po kliknięciu w punkt na niej, uzyskane współrzędne w dwóch jednostkach zostaną wyświetlone w lewej kolumnie.